Nowalijki – czym są i czy warto je kupować?

Wraz z nadejściem wiosny, na sklepowych półkach i straganach pojawiają się warzywa, które kuszą swoimi aromatami i kolorami. Zmęczeni zimą wypatrujemy więc rzodkiewki, sałaty i młodych ziemniaków, które zapewniają niepowtarzalne doznania smakowe. Jakie korzyści niosą ze sobą nowalijki oraz jak można je wykorzystać w przepisach? Poznaj rodzaje warzyw wiosennych i zobacz, jak cieszyć się ich świeżością i smakiem na talerzu.

Czym są nowalijki?

Termin „nowalijki” odnosi się do świeżych, sezonowych warzyw, które są dostępne w sklepach tuż po zakończeniu okresu zimowego. To młode warzywa, które pojawiają się na rynku po długiej przerwie, gdy większość upraw nie jest jeszcze dostępna. Nowalijki są chrupkie, aromatyczne i pełne smaku, co sprawia, że chętnie po nie sięgamy.

Typowe przykłady nowalijek to:

• młode ziemniaki,
• rzodkiewka,
• sałata masłowa,
• szczypiorek,
• szparagi,
• młoda marchew,
• cukinia.

Nowalijki są zwykle dostępne tylko przez krótki okres, zwykle na wiosnę lub wczesnym latem.

Kiedy pojawią się pierwsze nowalijki?

Pierwsze nowalijki pojawiają się wraz z nadejściem wczesnej wiosny. Czas ten może być różny w zależności od rodzaju i gatunku, ale pierwsze warzywa można kupić w sklepach i na targach już w marcu.

Jako pierwsze na Twój stół mogą trafić szczypiorek, rzodkiewka, sałata masłowa i kalarepa.

Rodzaje nowalijek

Nowalijki szturmem zdobywają wiosną serca klientów tęskniących za smakiem świeżych warzyw. Pierwsze na nasze stoły trafiają nowalijki szklarniowe oraz gruntowe.

Czym się różnią? Czy obiegowa opinia mówiąca o tym, że pierwsze warzywa są niemal pozbawione składników mineralnych jest prawdziwa?

Czytaj więcej: Owoce i warzywa o niskim indeksie glikemicznym – tabela

Nowalijki szklarniowe i gruntowe – czym się różnią?

Różnica między nowalijkami szklarniowymi a gruntowymi dotyczy sposobu uprawy, warunków, w jakich są produkowane, a także czasu, kiedy pojawiają się na sklepowych półkach. Nowalijki szklarniowe są uprawiane w kontrolowanych warunkach szklarniowych.

To pozwala kontrolować temperaturę, wilgotność i oświetlenie, a uprawa staje się możliwa przez cały rok. Nowalijki gruntowe są natomiast uprawiane na otwartym polu, bezpośrednio w glebie (warzywa gruntowe).

Wymagają odpowiednich warunków pogodowych, dlatego na stoły mogą trafić dopiero na przełomie maja i czerwca.

Oprócz sposobu uprawy, nowalijki szklarniowe różnią się od gruntowych także zawartością substancji odżywczych. Warzywa pochodzące ze szklarni są uboższe w składniki odżywcze takie jak witaminy i mikroelementy. To dlatego, że ich wzrost odbywa się w sztucznych warunkach bez udziału światła słonecznego.

Dlaczego warto sięgać po nowalijki?

Istnieje kilka powodów, dla których warto sięgać po młode warzywa. Ich regularne spożywanie zaspokoi zapotrzebowanie na witaminy, minerały, błonnik i przeciwutleniacze.

Włączenie nowalijek do codziennego menu dostarczy organizmowi składniki, których próżno szukać w diecie w czasie zimy.

Jak wybrać zdrowe i wartościowe nowalijki?

Nowalijki szklarniowe są uprawiane w kontrolowanych warunkach, co pozwala na dostępność przez większą część roku. Jednak mogą to być warzywa w duże mierze opryskiwane. Nowalijki uprawiane na otwartym polu pojawiają się późną wiosną (maj) i nie potrzebują intensywnego nawożenia w celu stymulacji wzrostu.

Idealne młode wiosenne warzywa mają zielone liście pozbawione przebarwień (żółte plamy mogą wskazywać na intensywne nawożenie), nie są poobijane. Wybieraj warzywa jędrne o naturalnych kolorach i wielkości.

Warzywa pojawiające się jako pierwsze, mogą zawierać sporo niekorzystnych dla zdrowia substancji, będących pozostałością intensywnego nawożenia (np. azotanów). Dlatego wybieraj w pierwszej kolejności warzywa, których zjadana część rośnie nad ziemią. Warzywa kapustne obieraj z zewnętrznych liści, które mają tendencję do gromadzenia szkodliwych substancji.

Zobacz również: Lekkostrawne warzywa i owoce w diecie redukcyjnej

Wartości odżywcze nowalijek

Jedzenie świeżych wiosennych warzyw to świetny sposób na wzbogacenie diety o składniki odżywcze, których trudno szukać zimą w warzywach z supermarketów. Nowalijki to smaczny i chrupiący zamiennik zwiędłych warzyw, skuteczniej uzupełniający zimowe niedostatki witamin i mikroelementów.

Niestety producenci podchodzą do uprawy różnie, dlatego, jeśli zależy Ci na prawdziwej porcji zdrowych witamin, kupuj wiosenne warzywa ze sprawdzonego źródła, od gospodarzy, którzy nie nawożą intensywnie sztucznymi substancjami.

Sprawdź: Kalorie z warzyw – czy trzeba je wliczać w bilans energetyczny?

Przepisy z nowalijkami – lekkie i zdrowe potrawy

Oprócz korzyści zdrowotnych, nowalijki pochodzące ze sprawdzonych upraw to składniki wielu pysznych i sycących dań.

Typowe pomysły na ich przygotowanie obejmują wszelkiego rodzaju duszone warzywa, sosy na bazie pomidorów, faszerowane warzywa i zupy. Do potraw typowo obiadowych możesz wykorzystać cebulę dymkę, młode ziemniaki, dosypać natki pietruszki (zawarte w niej olejki eteryczne poprawią trawienie).

Wiele przepisów opartych o warzywa pełne wartości odżywczej znajdziesz w planie dietetycznym BudujMase.pl Zaufaj dietetykowi i uzyskaj plan stworzony pod Ciebie.

Pomysły na wykorzystanie nowalijek

Sprawdź dwa typowe przepisy na pyszne dania z wiosennych warzyw: botwinkę oraz chłodnik.

Botwinka

• 1 litr bulionu
• 1 pęczek botwinki (z buraczkami)
• 500g ziemniaków
• 5 łyżek śmietany 18% do zup
• 3 łyżki siekanego koperku
• 1 korzeń pietruszki
• 2 łyżeczki soku z cytryny
• pieprz

Przygotuj bulion. Oddziel liście botwinki od buraczków, umyj liście, buraczki obierz. Posiekaj liście, buraczki pokrój na cienkie plastry. Umyj, obierz, pokrój w kostkę ziemniaki. Gotuj ziemniaki w bulionie, aż będą prawie miękkie. W połowie gotowania dodaj buraczki, następnie posiekane liście botwinki i gotuj ok. 3min. Dopraw pieprzem i solą. Na koniec dodaj sok z cytryny, śmietanę i posiekany koperek.

Orzeźwiający chłodnik z nowalijek

• 3 młode buraczki
• 400ml śmietany 18%
• ½ pęczka rzodkiewek
• 2 dymki
• 1 ogórek
• 2 łyżki mąki
• 4 łyżki wody z kiszonych ogórków
• listki botwinki
• natka pietruszki
• do smaku: sól, cukier, mielony czarny pieprz

Obierz i pokrój buraki, następnie ugotuj je w wodzie z solą. W miseczce wymieszaj śmietanę z mąką. Dodaj do wywaru z buraków i gotuj przez 10min. Ostudź zupę.

Obierz i pokrój ogórek, rzodkiewki i dymkę. Dodaj warzywa do zupy. Dopraw zupę zalewą z ogórków, solą, pieprzem i cukrem. Odstaw do lodówki na 1 godzinę. Podawaj z jajkiem i listkami botwinki, dodaj natkę pietruszki.

Podobne artykuły:

• Grillowany stek z polędwicy wołowej z warzywami i sosem z pieczonej papryki i pomidorów
• Fit przepis na omlet czekoladowy z frużeliną wiśniową
• Burgery teksańskie z sosem z pieczonej papryki i pomidorów
• Kurczak w potrawce curry z dynią i marchewką
• Wołowina z porami, cebulą i marchewką