Fotouczulające zioła – po jakich ziołach lepiej się nie opalać?

Czy wiesz, że niektóre rośliny, w tym zioła, mogą sprawić, że Twoja skóra stanie się bardziej podatna na uszkodzenia słoneczne? Zioła fotouczulające, bo o nich mowa, to grupa roślin zawierających substancje chemiczne, które zwiększają wrażliwość skóry na światło przy kontakcie z promieniowaniem słonecznym. Sprawdź, które zioła wykazują działanie fotouczulające i dowiedz się, dlaczego lepiej ich unikać podczas przebywania na słońcu.

Zioła fotouczulające – co to takiego?

Mówiąc o ziołach fotouczulających, mamy na myśli rośliny, które mogą wywoływać reakcję skórną lub nadwrażliwość skóry w wyniku ekspozycji na światło słoneczne i inne źródła światła [1]. To zjawisko nazywane jest fotouczuleniem lub fototoksycznością roślin. Gdy na skórę zostanie nałożona substancja zawierająca fotouczulające związki chemiczne, promienie słoneczne powodują, że staje się ona wówczas bardziej podatna na podrażnienia, oparzenia słoneczne lub reakcje alergiczne. Substancje uczulające mogą być obecne w różnych częściach rośliny, takich jak liście, kwiaty lub olejki eteryczne. Zioła fotouczulające są często wykorzystywane w medycynie naturalnej i kosmetologii, dlatego ważne jest korzystanie z nich w świadomy sposób, szczególnie w okresie wakacyjnym.

Zioła fotouczulające a działanie promieni słonecznych

Niektóre zioła mogą powodować reakcje skórne po ekspozycji na słońce. Dlatego w okresie urlopowym oraz jeśli planujesz spędzanie czasu na świeżym powietrzu, unikaj kontaktu z takimi roślinami lub stosuj odpowiednie środki ostrożności. Najskuteczniejsze jest noszenie ochronnej odzieży lub nakładanie kremów z wysokim filtrem przeciwsłonecznym.

Zioła fotouczulające – typy reakcji

Zioła fotouczulające wywołują tak zwane fotodermatozy egzogenne. Oznacza to, że zmiany na skórze powstają pod wpływem promieni słonecznych oraz substancji, która na te promienie uwrażliwia. Wyróżnia się 2 rodzaje reakcji tego typu:

1. Reakcje fotoalergiczne – mają charakter immunologiczny. Pojawiają się, gdy substancja dotąd tolerowana przez skórę przekształca się w niej w alergen, który wywołuje stan zapalny. Na odsłoniętych częściach ciała w ciągu 24-48h po ekspozycji na promieniowanie UV pojawiają się wtedy swędzące grudki, tzw. wyprysk fotoalergiczny.
2. Reakcje fototoksyczne – mają charakter toksyczny i powstają w wyniku uwolnienia przez skórę substancji, które generują wolne rodniki, uszkadzając struktury komórkowe i prowadząc do ostrej reakcji zapalnej. Reakcje fototoksyczne przypominają oparzenia słoneczne; palący ból skóry, rumień, bolesne pęcherze, obrzęk i przebarwienia pojawiają się kilka godzin od wystawienia skóry na słońce i substancję uczulającą. Intensywność tych objawów zależy od stężenia substancji wywołującej uczulenie oraz intensywności promieniowania słonecznego. Reakcje fototoksyczne mogą wystąpić u każdej osoby, która ma równocześnie styczność z substancjami fotouczulającymi oraz promieniowaniem słonecznym.

Zioła fotouczulające – po nich lepiej się nie opalać!

Warto zachować ostrożność i unikać stosowania pewnych ziół przed ekspozycją na słońce, zwłaszcza jeśli masz skórę wrażliwą lub jesteś podatny na oparzenia słoneczne.

Jeśli nie chcesz się nabawić wysypki i trwałych przebarwień, w okresie letnim odstaw kosmetyki, które w swoim składzie mają rośliny fotouczulające np. popularny nagietek.

Sprawdź składy zażywanych suplementów i mieszanek ziołowych, ponieważ również mogą zawierać zioła, wywołujące reakcję alergiczną pod wpływem słońca. Do ziół fotouczulających należą:

Dziurawiec zwyczajny (Hypericum perforatum)

Za działanie fotouczulające w zielu dziurawca jest odpowiedzialna hiperycyna. Dziurawiec wchodzi też w reakcje z wieloma powszechnie stosowanymi lekami, często stosowany jest w ziołowych mieszankach poprawiających nastrój, łagodzących bóle miesiączkowe i problemy trawienne. Jest też popularnym składnikiem leków zmniejszających krzepliwość krwi i obniżających ciśnienie krwi.

Arcydzięgiel litwor (Angelica archangelica)

Ma działanie fotouczulające za sprawą obecności furanokumaryn. Jest częstym składnikiem suplementów stosowanych w przypadku problemów z trawieniem. Pochodzi z rodziny selerowatych, podobnie jak seler zwyczajny, pasternak, marchew zwyczajna, pietruszka i koper, które również zwiększają wrażliwość skóry na promienie UV.

Lubczyk ogrodowy (Levisticum officinale)

Ma działanie moczopędne i stosuje się go w chorobach układu moczowego, a także rozkurczowo. Jest ziołem o działaniu fotouczulającym ze względu na obecność furanokumaryn.

Rumianek pospolity (Matricaria chamomilla) oraz nagietek lekarski (Calendula officinalis)

To przedstawiciele najliczniejszej grupy roślin (astrowatych) wykazujących właściwości fotouczulające. Do grupy tej należą także stokrotka, bylica pospolita, nawłoć, chryzantema, wrotycz, krwawnik pospolity, arnika górska oraz sałata i cykoria.

Reakcje alergiczne mogą również wystąpić przy stosowaniu roślin takich jak skrzyp polny (rzadkie przypadki nadwrażliwości), pietruszka zwyczajna, aminek zwyczajny i równoczesnej ekspozycji na promieniowanie UV.

Substancje fotouczulające w kosmetykach

Niektóre olejki eteryczne pochodzące z roślin takich jak bergamotka, cytryna, pomarańcza, grejpfrut, mandarynka i limonka, zawierają składniki, które zwiększają wrażliwość skóry po ekspozycji na słońce, a to z kolei może prowadzić do reakcji alergicznych [2]. Tak chętnie wykorzystywany w kosmetyce nagietek lekarski również posiada silne działanie fotouczulające. W lecie najlepiej wstrzymać się więc przed używaniem kosmetyków z wyciągami tych roślin w składzie.

Zioła a opalanie – jak promieniowanie słoneczne może wywoływać reakcje alergiczne

Zioła fotouczulające mogą zwiększać wrażliwość skóry na promieniowanie słoneczne, powodując reakcje skórne. Najbardziej znanymi ziołami wywołującymi reakcję alergiczną są: dziurawiec zwyczajny, arcydzięgiel litwor, lubczyk ogrodowy, rumianek pospolity i nagietek lekarski.

Przy zwiększonej wrażliwości na działanie promieni słonecznych mogą powstawać reakcje fotouczulające mające charakter fotoalergiczny lub fototoksyczny. Fotoalergiczne reakcje objawiają się swędzącymi grudkami na skórze, z kolei reakcje fototoksyczne przypominają oparzenia słoneczne, powodując rumień, bolesne pęcherze, obrzęk i przebarwienia.

Dlatego warto unikać ziół fotouczulających, szczególnie jeśli masz wrażliwą skórę lub jesteś podatny na oparzenia słoneczne. Sprawdzaj również składy kosmetyków, ponieważ niektóre olejki eteryczne, np. bergamotka czy cytryna, mogą zawierać substancje fotouczulające, które mogą zostać aktywowane przez promienie słoneczne. Bądź świadomy i ostrożny podczas ekspozycji na słońce i stosowania mieszanek ziołowych, leków i suplementów.

Może zainteresuje Cię także: Najlepsze suplementy na zdrową skórę

Bibliografia:

1. Amanda M. Oakley, Talel Badri, Blair W. Harris: Photosensitivity.
   https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK431072/
2. Nannan Pan et al: Assessment of Skin Photoallergy Risk in Cosmetics Containing Herbal Extract Ingredients. Skin Pharmacol Physiol. 2021;34(5):253-261.
   https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/34198300/
3. Nikiel A. Przegląd surowców roślinnych o działaniu fotouczulającym i fototoksycznym. Kosmetologia Estetyczna 2017; 3: 231-238.

Podobne artykuły:

• 7 ziół, które powinien stosować każdy mężczyzna
• Melanotan – co to, jak działa, skuteczność, dawkowanie, czy jest legalny?
• Witamina D – ile czasu na słońcu trzeba przebywać?
• Koenzym Q10
• Które odżywki trzeba stosować cyklicznie?