Suplementacja NAC (N-acetylocysteina) – właściwości, działanie, dawkowanie

NAC, czyli N-acetylocysteina, to związek chemiczny, który być może kojarzysz z aktywnością fizyczną. Rzeczywiście, NAC może być cennym wsparciem dla osób uprawiających sport, pomagając im w przeprowadzaniu intensywniejszych treningów. Jednak potencjał N-acetylocysteiny sięga znacznie poza granice siłowni. Produkt ten może ochronić Twoją wątrobę, wesprzeć układ oddechowy, a gdy zajdzie potrzeba, pozwoli Ci pozbyć się uporczywego kaszlu. Sprawdź, jak NAC może Ci pomóc i z jakimi skutkami ubocznymi powinieneś się liczyć.

Co to jest N-acetylocysteina?

N-acetylocysteina (NAC) to organiczny związek chemiczny, pochodna aminokwasu L-cysteiny. Jest prekursorem glutationu. To silny endogenny przeciwutleniacz, który bierze udział w obronie immunologicznej, detoksykacji i różnych zdarzeniach komórkowych niezbędnych do zdrowego funkcjonowania narządów.

Jest szeroko wykorzystywany w medycynie i jako suplement diety – na przykład na wątrobę.

Czytaj także: Ashwagandha – kiedy zaczyna działać? Jakie są efekty stosowania ashwagandhy?

N-acetylocysteina – właściwości

N-acetylocysteina (NAC) wykazuje wiele właściwości, które sprawiają, że jest użyteczna w różnych dziedzinach medycyny i suplementacji. Najważniejszą właściwością jest jej zdolność do przekształcania się w glutation, który ma silne działanie antyoksydacyjne [1]. Dzięki temu możemy wyróżnić szereg innych właściwości N-acetylocysteiny:

• przeciwutleniające: NAC pomaga w zwalczaniu i neutralizacji wolnych rodników w organizmie (wynikających zarówno z nieprawidłowego trybu życia, jak i czynników środowiskowych),
• ochraniające wątrobę: NAC pomaga chronić wątrobę przed uszkodzeniem, jest stosowany jako antidotum w przypadku przedawkowania paracetamolu, może również być używany w terapii przy schorzeniach wątroby, takich jak marskość wątroby,
• rozrzedzanie śluzu: może pomóc w rozrzedzaniu i upłynnianiu gęstego śluzu, co jest korzystne w leczeniu infekcji, mukowiscydozy, przewlekłego zapalenia oskrzeli oraz innych chorób układu oddechowego,
• wpływ na poziom neurotransmiterów i funkcjonowanie mózgu: NAC wykazuje właściwości przydatne w leczeniu zaburzeń psychicznych, dlatego może wspomóc leczenie nerwicy natręctw (zaburzenia obsesyjno-kompulsywne), zaburzeń afektywnych dwubiegunowych i uzależnień [2],
• wspomaganie układu odpornościowego: NAC może poprawiać funkcję układu odpornościowego, wspomagając produkcję glutationu, ważnego przeciwutleniacza i regulatora układu odpornościowego,
• detoksykacja: NAC może wiązać się z toksynami i ciężkimi metalami, co ułatwia ich usuwanie z organizmu [3],
• wsparcie płodności: u mężczyzn NAC w połączeniu z selenem może poprawiać jakość nasienia, u kobiet z PCOS może mieć zastosowanie w leczeniu obniżonej płodności [4,5].

Poznaj: Glutation – czym jest, działanie, jak zwiększyć poziom glutationu?

Jak działa NAC?

NAC stymuluje biosyntezę glutationu. To powstająca w komórkach cząsteczka wykazująca właściwości silnego przeciwutleniacza, stymulatora odporności oraz detoksykantu.

Glutation wspomaga detoksykację, umożliwiając pozbywanie się wolnych rodników przez organizm. NAC jest silnym przeciwutleniaczem i dużym wsparciem w leczeniu chorób, przy których charakterystyczne jest wytwarzanie wolnych rodników tlenowych.

N-acetylocysteina – dawkowanie

Nie ma odgórnie wytyczonych dawek produktów zawierających NAC, które należy przyjmować. Jednak dotychczasowe badania sugerują następujące dawkowanie N-acetylocysteiny (NAC):

• dorośli – od 500 do 1500mg dziennie, podzielonej na 2-3 dawki, przy czym nie należy przekraczać dawki 2000mg dziennie (większe dawki mogą być przepisane wyłącznie przez lekarza w leczeniu niektórych chorób przewlekłych i zwyrodnieniowych, w tym POChP, zaburzeń kontroli glukozy i raka),
• dzieci w wieku od 2 do 6 lat – zalecana dawka wynosi zazwyczaj 300mg dziennie (również podzielona)
• starsze dzieci – 400mg dziennie (także w 2-3 dawkach)

U dzieci NAC najczęściej podaje się w przypadku zalegającej wydzieliny przy infekcjach górnych dróg oddechowych. Nie rób tego jednak na własną rękę. Zawsze konsultuj się z lekarzem pediatrą przed rozpoczęciem suplementacji.

Suplementacja NAC – kiedy brać NAC?

Jeśli chcesz uzyskać zadowalające wyniki, prawdopodobnie lekarz zaleci Ci podzielenie dawki i przyjmowanie jej 2 lub 3 razy dziennie. Suplementy NAC najlepiej przyjmować podczas posiłku, unikając godzin wieczornych.

Eksperci zalecają przyjmowanie odpowiedniej dawki N-acetylocysteiny przez kilka miesięcy i dokładne śledzenie jej wpływu na objawy. W ten sposób dowiesz się, czy suplement pomaga i jaka dawka najlepiej na Ciebie działa.

?Glutation – właściwości i dawkowanie

Dla kogo N-acetylocysteina?

N-acetylocysteinę (NAC) mogą brać osoby, które chcą wspomóc leczenie lub zapobiegać wystąpieniu następujących problemów:

• zatrucie paracetamolem (aby zapobiec lub zmniejszyć uszkodzenie wątroby i nerek) [6]
• dusznica
• przewlekłe zapalenie oskrzeli oraz przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP)
• grypa
• zespół ostrej niewydolności oddechowej (ARDS) po urazie płuc
• zmniejszenie objawów astmy, mukowiscydozy i rozedmy płuc
• zapobieganie rakowi jelita grubego
• zwiększenie płodności (gdy jest przyjmowany razem z lekami na płodność u osób z zespołem policystycznych jajników)
• pomocniczo w leczeniu schizofrenii
• w celu kontroli poziomu cukru we krwi u osób chorych na cukrzycę typu 2
• w celu zwiększenia siły podczas treningów oraz w celu opóźnienia zmęczenia, a także, by ograniczyć negatywne efekty przetrenowania
• w celu oczyszczenia organizmu z toksyn

Czytaj także: Chanca piedra – działanie, właściwości, skutki uboczne

Suplementacja NAC a skutki uboczne

Przy przyjmowaniu doustnym NAC zwykle jest dobrze tolerowana. U niektórych osób jednak zdarzają się takie działania niepożądane jak:

• suchość w ustach
• wysypka skórna (tzw. pokrzywka)
• świąd
• nudności
• wymioty
• uderzenia gorąca
• ból w nadbrzuszu
• biegunka
• szumy uszne.

Niektórzy producenci leków mają w ofercie N-acetylocysteinę do przyjmowania w postaci inhalacji. Warto przyjrzeć się opisowi i sprawdzić, czy taka forma NAC nie powoduje skutków ubocznych takich jak: katar, obrzęk jamy ustnej, senność, lepkość i ucisk w klatce piersiowej.

Przeciwwskazania do stosowania N-acetylocysteiny

N-acetylocysteina nie powinna być stosowana:

• przy nadwrażliwości na substancję leczniczą
• przez kobiety w ciąży (NAC przenika przez łożysko, jednak nie ma badań, czy wpływa na płód)
• przy czynnej chorobie żołądka lub dwunastnicy
• przy ostrych atakach astmy
• u dzieci poniżej 2 roku życia
• w przypadku zażywania niektórych antybiotyków (m.in. amoksycykliny tetracykliny)

NAC ma niewiele znanych interakcji z lekami. Może jednak zaburzać działanie leków na dławicę piersiową i cukrzycę. Poza tym może nasilać działanie nitrogliceryny, powodując zawroty głowy, a nawet omdlenia. U osób chorych na cukrzycę może wywoływać hipoglikemię.

Bibliografia:

1. Deanna M. Minich and Benjamin I. Brown: A Review of Dietary (Phyto)Nutrients for Glutathione Support. Nutrients. 2019 Sep; 11(9): 2073.
   https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6770193/
2. Soo Liang Ooi, Ruth Green and Sok Cheon: N-Acetylcysteine for the Treatment of Psychiatric Disorders: A Review of Current Evidence. Biomed Res Int. 2018; 2018: 2469486.
   https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6217900/
3. Daniel A. Rossignol: The Use of N-Acetylcysteine as a Chelator for Metal Toxicity. 21 September 2018.
   https://link.springer.com/chapter/10.1007/978-981-10-5311-5_10
4. Seyyid A Shittu et al: Protective action of N-acetylcysteine on sperm quality in cyclophosphamide-induced testicular toxicity in male Wistar rats. JBRA Assist Reprod. 2019 Apr-Jun; 23(2): 83–90.
   https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6501750/
5. Xiufang Li et al: Role of N-acetylcysteine treatment in women with advanced age undergoing IVF/ICSI cycles: A prospective study. Front Med (Lausanne). 2022; 9: 917146.
   https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC9577027/
6. Jacky TP Siu, Trina Nguyen and Ricky D Turgeon: N‐acetylcysteine for non‐paracetamol (acetaminophen)‐related acute liver failure. Cochrane Database Syst Rev. 2020; 2020(12): CD012123.
   https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC8095024/

Podobne artykuły:

• Glutation – czym jest, działanie, jak zwiększyć poziom glutationu?
• Glutation – właściwości i dawkowanie
• Chanca piedra – działanie, właściwości, skutki uboczne
• Czy kreatyna szkodzi na nerki i serce? Poznaj wpływ kreatyny na zdrowie
• Babka płesznik — właściwości, dawkowanie, jak stosować