Witamina K – źródła, właściwości, niedobór, nadmiar, suplementacja

Witamina K występuje w głównej mierze w roślinach liściastych, oraz owocach i olejach roślinnych. Jej doskonałym źródłem są również kiszonki. Należy do grupy witamin rozpuszczalnych w tłuszczach, czyli rodziny ADEK. Nasz organizm nie jest w stanie funkcjonować bez jej odpowiedniej podaży, ponieważ stanowi niezmiernie ważny element w metabolizmie kości i procesie krzepnięcia krwi. Witamina K reguluje także gospodarkę wapniową. Jej właściwości sprawiają, że stanowi jedną z istotniejszych substancji niezbędnych, dostarczanych wraz z pożywieniem. Warto poznać bliżej jej charakterystykę aby dowiedzieć się czym może grozić jej niedobór oraz nadmiar. Skąd ją czerpać i czy suplementacja witaminy K jest dla nas wskazana.

Skutki niedoboru witaminy K mogą być poważne, gdyż stanowi niezbędny składnik dla prawidłowego funkcjonowania organizmu. Wyróżniamy jej trzy rodzaje. K1, filochinon został wyizolowany pierwszy raz w roku 1939 przez dwójkę badaczy Kramera oraz Dama. Witamina K2, czyli menachinon powstaje w naszym organizmie na skutek pracy jaką wykonują bakterie jelitowe. Ostatnią formą jest menadion, zwany witaminą K3, stanowiący syntetyczną jej formę rozpuszczalną w wodzie.

Czytając ten artykuł dowiesz się więcej na temat tego dlaczego oba rodzaje witaminy K są ważne i jakie wykazują właściwości. Gdzie jej szukać oraz czym może grozić niedobór witaminy K.

Jaka jest rola witaminy K w organizmie człowieka?

Zacznijmy od tego, że grupa związków kryjąca się pod nazwą witaminy K bierze udział w procesie syntezy białka protrombiny w wątrobie. Dodatkowo oddziałuje na procesy krzepnięcia krwi, między innymi poprzez stymulację tworzenia się osoczowych czynników krzepnięcia krwi.

Zapobiega zwapnieniu naczyń krwionośnych. Wzmacnia cały układ krążenia, wykazuje właściwości antybakteryjne oraz przeciwkrwotoczne. Reguluje gospodarkę wapniową, wspomagając formowanie się tkanki kostnej.

Sprawdź: Witaminy i minerały w diecie – jakie są i co dają?

Witamina K – do czego jest potrzebna?

Witamina K wraz z aktywną formą witaminy D3 biorą udział w syntezie osteokalcyny w osteoblastach. Stanowi niezbędny składnik w metabolizmie układu kostnego co czyni ją szczególnie istotną w okresie dojrzewania.

Jest również potrzebna aby ściany naczyń krwionośnych zachowały swoją elastyczność i zdrowie. To właśnie witamina K zapobiega ich pękaniu oraz zwapnieniom. Okazuje się, że odgrywa także ważną rolę w profilaktyce choroby Alzhaimera i ograniczaniu uszkodzeń komórek nerwowych na skutek wylewów.

Dzienne zapotrzebowanie na witaminę K u dorosłej osoby waha się od 60 do 80μg na dobę. Brak odpowiedniego spożycia może prowadzić do zachwiania równowagi organizmu. W takich sytuacjach z pomocą mogą przychodzić suplementy diety. Nie wolno jednak z nimi przesadzać, ponieważ nadmiar tej substancji również może prowadzić do niepożądanych konsekwencji.

Witamina K – właściwości

Przede wszystkim trzeba pamiętać o tym, że witamina K2 oraz K1 stanowią związki rozpuszczalne w tłuszczach. Dzięki tej witaminie białka otrzymują możliwość łącznia się z wapniem. Dzieje się tak na skutek procesu karboksylacji w wyniku, którego białka uzyskują swoją aktywną formę. Jej właściwości zmniejszają ryzyko zwapnień naczyń krwionośnych oraz wystąpienia miażdżycy.

Należy także pamiętać o tym, że posiada ona właściwości:

• antybakteryjne;
• przeciwgrzybicze;
• przeciwbólowe;
• przeciwzapalne.

Witaminy K1 i K2

Różnicą pomiędzy witaminami K1 oraz K2 jest sposób ich pozyskiwania. K1 występuje przede wszystkim w pożywieniu roślinnym. Z kolei witamina K2 produkowana jest przez bakterie żyjące w naszym jelicie, a dostarczana jest wraz z pożywieniem pochodzenia zwierzęcego.

Oba rodzaje witaminy K różnią się nie tylko budową ale także tym na jakie procesy wpływają. Witamina K1 jest głównie zaangażowana w procesy krzepnięcia krwi. K2 z kolei w regulację transportu minerałów, głównie wapnia.

Witamina K1 obejmuje wyłącznie jedną, główną formę chemiczną, podczas gdy jej siostra jest zdecydowanie bardziej zróżnicowana. W zależności od długości łańcucha bocznego znajdziemy witaminę K2 od MK-4 do MK13. Najpopularniejsza jest jednak MK-7.

Sprawdź koniecznie: Ranking witamin i minerałów – najlepsze witaminy i minerały

Niedobór witaminy K – przyczyny i objawy

Najczęstsze objawy niedoboru witaminy k to:

• zwapnienie naczyń krwionośnych;
• obfite miesiączki;
• dochodzi do zaburzeń krzepnięcia krwi;
• uszkodzenia wątroby;
• podatność na infekcje bakteryjne;
• krwawienia błon śluzowych nosa;
• krwiomocz;
• możliwe stają się nawet wylewy krwi do narządów wewnętrznych;
• pękające naczynia krwionośne i łatwo powstające siniaki.

Witamina K bierze udział również w patogenezie chorób otępiennych. Oznacza to, że jej ilość w organizmie jest skorelowana z możliwością wystąpienia takich schorzeń, jak choroba Alzhaimera. Dodatkowo niedobór witaminy k może prowadzić do spadku gęstości mineralnej kości i zwiększenia ich podatności na złamania. Wielu badaczy podkreśla rolę witamina k2 w rozwoju oraz funkcjonowaniu układu pokarmowego i kostnego.

Bardzo ważne, że dostarczanie odpowiednich ilości witaminy K, szczególnie wraz z dietą.

Nadmiar witaminy K – czy można ją przedawkować?

Niedobór witaminy K jest zdecydowanie częściej spotykany niż jej nadmiar. Spowodowane jest to faktem, iż spożywając ją naturalnie wraz z pokarmem praktycznie nie możliwe staje się przedawkowanie. Uważać jednak należy stosując syntetyczną wersję witaminy zawartą w suplementach diety.

Nadmiar witaminy K może prowadzić do takich objawów jak bóle wątroby, a nawet jej uszkodzenie. Suplementację witaminy k należy zatem dobrze przemyśleć i skonsultować z lekarzem. Przedawkowanie witaminy może wywoływać anemie hemolityczną, a także żółtaczkę u noworodków.

Niestety coraz popularniejsze staje się przyjmowanie suplementów zawierających witaminy K w połączeniu z witaminą D3. O ile witamina D jest zalecana do uzupełniania całorocznie w naszym położeniu geograficznym, o tyle K wyłącznie w określonych okolicznościach.

Sprawdź: Czy można przedawkować witaminy?

Witamina K – źródła

Witaminę K1 znajdziemy w produktach pochodzenia roślinnego. K2 z kolei jest w wystarczającej mierze syntezowana przez bakterie jelitowe. Może jednak zostać dostarczona również z pokarmem pochodzenia zwierzęcego. Warto zauważyć, że różne jej formy występują w różnych źródłach.

Z tego względu zbilansowana i zróżnicowana dieta jest najlepszym wyborem zapewniającym zdrowie.

W jakich produktach znajdziemy witaminę K?

Produktami najbogatszymi w witaminy K są:

• natto, czyli fermentowana soja o specyficznym smaku;
• duże jej ilości znajdziemy w zielonych warzywach takich jak brukselka i szpinak;
• produkty fermentowane i kiszonki;
• dobrym źródłem witaminy k są produkty pochodzenia zwierzęcego takie jak sery oraz żółtka jaj.

Zobacz: Naturalny dobry probiotyk – jak wzmocnić odporność dietą?

Witamina K – jak poprawnie suplementować witaminę K?

U osób dorosłych suplementacja witaminą K nie jest zazwyczaj potrzebna. Sprawa wygląda inaczej w przypadku poważnych schorzeń jelit oraz pacjentów z zaburzeniami wchłaniania. Ze względu na fakt, iż jest syntezowana w przewodzie pokarmowym przez bakterie jelitowe na skutek długotrwałej antybiotykoterapii, która wyjaławia jelita przyjmowanie preparatów zawierających witaminy K może okazać się konieczne przez pewien czas.

Należy mieć na uwadze, że przyjmowaniu leków przeciwzakrzepowych może również towarzyszyć niedobór witaminy, lecz może ona wchodzić w reakcje z takimi substancjami jak warfaryna. Osoby stosujące leki przeciwzakrzepowe nie powinny przyjmować suplementów ani spożywać pokarmów bogatych w tą witaminę. Przed rozpoczęciem suplementacji dobrze jest skontaktować się z lekarzem.

Może zainteresuje Cię także: Jakich witamin nie łączyć w jednej porcji?

Podobne artykuły:

• Witaminy z grupy B – właściwości i stosowanie podczas treningu
• Witamina A – rola, właściwości, objawy niedoboru, zastosowanie, źródła
• Witaminy w okresie zimowym
• Witamina E — gdzie występuje jej najwięcej?
• Najlepsze witaminy i minerały dla kobiet