Luteina – co to jest, jakie ma właściwości i jak działa

Luteina – to nazwa dwóch zupełnie różnych substancji o odmiennym działaniu na organizm, czego skutkiem może być konsternacja u osób, które o nich mówią. Może to prowadzić do nieporozumień i skutkować błędnym opisywaniem zarówno roli luteiny w organizmie, jak i wynikających z jej stosowania korzyści dla zdrowia. Upewnij się, że znasz różnice między luteiną, która jest substancją pomagającą chronić oczy i luteiną, która jest hormonem wpływającym na rozrodczość kobiet.

Co to jest luteina?

Luteina, zwana również naturalnym progesteronem, to hormon produkowany przez ciałka żółte w jajnikach. Jest odpowiedzialna m.in. za rozwój i utrzymanie ciąży. Stosowana jest więc u kobiet, gdy występują szeroko pojęte problemy z rozrodem.

Hormon ten jest często mylony z luteiną rozumianą jako przeciwutleniający pigment karotenoidowy, stosowany w celu poprawy wzroku [1].

Jak działa luteina?

Działanie luteiny na szyjkę macicy jest częścią wielu procesów związanych z rozrodczością kobiet. Oto kilka z nich:

• zmiany w nabłonku szyjki macicy w trakcie cyklu menstruacyjnego – luteina pomaga kontrolować przepuszczalność szyjki macicy i umożliwia odpowiednie warunki dla procesu zapłodnienia,
• zapobieganie nadmiernemu rozrostowi błony śluzowej macicy (endometrium),
• stymulacja procesu proteolizy (rozszczepu białek) ściany pęcherzyka Graffa (komórki jajowej), umożliwiającego owulację.

Obecność luteiny w organizmie kobiety jest istotna dla prawidłowego przebiegu ciąży. Luteina odgrywa ważną rolę w jej utrzymaniu, a także w rozwoju płodu (umożliwia produkcję hormonów płodu).

Luteina – właściwości

Luteina wykazuje następujące właściwości:

• odpowiada za jajeczkowanie
• jest odpowiedzialna za prawidłowy rozwój oraz utrzymanie ciąży (przygotowuje macicę do zagnieżdżenia się już zapłodnionej komórki jajowej)
• zapobiega poronieniom
• hamuje niepożądane skurcze macicy
• ma kluczowe znaczenie w regulacji cyklu menstruacyjnego
• przygotowuje gruczoły sutkowe do laktacji
• hamuje reakcję immunologiczną organizmu kobiety na antygeny płodu
• pod koniec ciąży inicjuje poród
• reguluje temperaturę ciała

Może zainteresuje Cię: Dieta a hormony – jak dieta wpływa na układ hormonalny?

W jaki sposób sprawdzić poziom luteiny w organizmie?

Do oszacowania poziomu luteiny w organizmie potrzebne jest precyzyjne określenie dnia owulacji (jej poziom wzrasta przed jajeczkowaniem i jest najwyższy w 20-22 dniu cyklu). Poziom luteiny zmienia się również w ciągu dnia, dlatego sprawdza się go podczas badania krwi pobranej z żyły łokciowej rano, a w wielu przypadkach 3 razy w ciągu jednej doby.

Kiedy trzeba brać luteinę?

Luteinę przepisuje się w przypadkach niedoboru endogennego progesteronu np. w leczeniu niepłodności związanej z niedoborem.

Do najczęstszych sytuacji, w których lekarz przepisuje preparat z luteiną, należą:

• bolesne miesiączkowanie
• cykle bezowulacyjne
• zaburzenia cyklu miesiączkowego (np. przy wtórnym braku miesiączki)
• zespół napięcia przedmiesiączkowego (PMS)
• wspomagająco w leczeniu in vitro
• leczenie poronień nawykowych i zagrażających [2]
• leczenie endometriozy
• jako element hormonalnej terapii zastępczej
• w celu leczenia niewydolności fazy lutealnej okresu przedmenopauzalnego [3]

Sprawdź: Najlepsze suplementy na płodność i potencję. Jakie wybrać?

Kiedy nie stosować luteiny?

Istnieją przypadki, w których nie należy przyjmować luteiny. Należą do nich:

• ciężkie zaburzenia czynności wątroby
• nowotwory dróg rodnych
• nowotwór piersi, a nawet podejrzenie nowotworu piersi
• zatorowość żył i problemy zakrzepowo-zatorowe
• depresja
• porfiria
• astma
• padaczka
• zaburzenia czynności nerek
• choroby serca
• nietypowe krwawienia z dróg rodnych
• ciąża pozamaciczna

Jaka jest różnica między luteiną na oczy a luteiną jako hormon?

Luteina na narząd wzroku to karotenoid, który występuje w plamce żółtej w oku i nie jest wytwarzany przez organizm. Ta luteina jest znana z właściwości przeciwutleniających i pomaga chronić oczy przed uszkodzeniem spowodowanym przez wolne rodniki i promieniowanie UV [4].

Luteina tego typu jest suplementem diety, który jest często stosowany w celu poprawy zdrowia oczu, zwłaszcza w przypadku starzenia się siatkówki i zwyrodnienia plamki żółtej.

Luteina jako hormon (progesteron, hormon steroidowy) jest produkowany przez ciałko żółte, które tworzy się w jajnikach po owulacji u kobiet [5]. Ten hormon ma kluczowe znaczenie w regulacji cyklu menstruacyjnego i jest istotny w procesie rozrodczym u kobiet. Luteina jako hormon reguluje zmiany w szyjce macicy, błonie śluzowej macicy i jajowodach, pomagając w procesie zapłodnienia i implantacji zarodka w macicy.

Luteina – dawkowanie

Dawkowanie luteiny może się różnić w zależności od celu terapii:

1. W przypadku zaburzeń cyklu miesiączkowego oraz zespołu napięcia przedmiesiączkowego (PMS), rekomendowana dawka doustnej luteiny wynosi 50mg i powinna być przyjmowana od 3 do 4 razy na dobę w drugiej fazie cyklu miesiączkowego. Istotnym elementem terapii jest regularność w przyjmowaniu tego hormonu. Zaleca się kontynuację stosowania przez 3-6 kolejnych cykli menstruacyjnych, aby uzyskać maksymalne korzyści z terapii i osiągnąć pożądane efekty w regulacji cyklu i złagodzeniu objawów PMS.
2. Przy czynnościowych krwawieniach z dróg rodnych zaleca się podawanie 50g luteiny, 4 razy dziennie, przez około 7 dni. W przypadku cykli bezowulacyjnych dawka zwykle jest zwiększana do 100mg i podawana 4 razy dziennie, a w programach in vitro zwiększa się ją nawet do 150mg.
3. Hormonalna terapia zastępcza wymaga zwykle stosowania 25-50mg w odpowiedniej sekwencji, którą ustala lekarz. W tym przypadku dawka luteiny jest uzależniona od ilości przyjmowanych estrogenów. Przy próbie progesteronowej (diagnozującej przyczynę braku miesiączki), krwawienie powinno wystąpić około 10 dni od zaprzestania podawania progesteronu.
4. W cyklach bezowulacyjnych i indukowanych oraz poronieniach nawykowych i zagrażających zaleca się dawkę 100mg luteiny podawaną 3-4 razy dziennie.

Ważne jest, aby dawkowanie i czas trwania terapii były dostosowane do indywidualnych potrzeb pacjentki i były ustalone przez lekarza. Pomoże to monitorować postępy leczenia oraz dostosowywać dawkowanie w razie potrzeby.

Jakie są skutki uboczne związane z leczeniem luteiną?

Luteina, czyli progesteron, to lek hormonalny, dlatego u niektórych kobiet może wywołać skutki uboczne. Do najczęstszych należą:

• zawroty i bóle głowy
• senność
• zaburzenia żołądkowo-jelitowe np. nudności, suchość jamy ustnej
• stany depresyjne
• zaburzenia koncentracji
• zatrzymywanie płynów
• reakcje skórne
• skurcze macicy

Bibliografia:

1. Manfred Eggersdorfer, Adrian Wyss: Carotenoids in human nutrition and health. Arch Biochem Biophys. 2018 Aug 15:652:18-26.
   https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/29885291/
2. Luteina (Luteina®, Luteina 50®; progesteron) w leczeniu poronień nawykowych i zagrażających oraz zaburzeń cyklu miesiączkowego (N92.6 według ICD10). Raport w sprawie oceny świadczenia opieki zdrowotnej, Warszawa, kwiecień 2012 r.
   http://wwwold.aotm.gov.pl/assets/files/rada/rekomendacje_stanowiska/2012_SRP/R-24-2012-Luteina/AOTM_OT_0250_Luteina.pdf
3. Stanisław Stanosz i wsp: Wybrane aspekty okresu przekwitania. Gin Prakt 2005; 84, 3: 22-26.
   https://www.termedia.pl/Wybrane-aspekty-okresu-przekwitania,5,3452,0,0.html
4. Bonczar A., Mrukwa-Kominek E.: Wpływ barwników plamki na proces widzenia. Klinika Oczna . 2017, Vol. 119 Issue 4, p244-249. 6p.
   https://web.s.ebscohost.com/abstract
5. Anna Dąbkowska-Huć, Piotr Skałba, Zbigniew Chełmicki: Ciałko żółte: fizjologia i patologia. Ginek Prakt 2004, 12, 2, 49-53
   https://www.termedia.pl/Cialko-zolte-fizjologia-i-patologia,5,2270,0,0.html

Podobne artykuły:

• Estrogen – co to jest, normy, badanie
• Clomid – co to, efekty, opinie, skutki uboczne
• Witaminy na wzrok – jakie suplementy na poprawę wzroku?
• Co to jest prolaktyna?
• Dong quai (dzięgiel chiński) – właściwości, zastosowanie, dla kogo?