Kontroluj swój kortyzol

Kortyzol to naturalny hormon steroidowy wytwarzany przez nasz organizm w nadnerczach. Powszechnie nazywany jest „hormonem stresu”, a jego wydzielanie wpływa na cały organizm. Zmienia on jego metabolizm tak, aby możliwie najlepiej przygotować go do sytuacji kryzysowej. Równocześnie hamuje układy, których nie potrzebuje do szybkiej reakcji. Warto kontrolować jego poziom, ponieważ wydzielany nadmiar może mieć destrukcyjny skutek dla całego organizmu.

Wpływ kortyzolu na metabolizm

Potoczna nazwa kortyzolu nie bierze się bez przyczyny. Jest on wydzielany w sytuacjach stresujących, a jego zadaniem jest maksymalna mobilizacja organizmu do działania w trudnych warunkach. Dochodzi wtedy do szeregu zmian metabolicznych mających na celu zwiększenie możliwości ciała. Priorytetem staje się uzyskanie energii z tego, czym organizm aktualnie dysponuje. W rezultacie procesy kataboliczne przeważają nad anabolicznymi w celu wytworzenia dodatkowej energii. W praktyce oznacza dostarczanie energii do mózgu, mięśni szkieletowych i serca, przez co pozostałe narządy mogą funkcjonować mniej wydajnie.

Obniżony poziom insuliny zwiększa poziom cukrów prostych we krwi. Taka postać energii jest łatwo dostępna i szybko przekształcona do ATP. W procesach katabolicznych rozkładane są również białka. Zarówno kurczliwe, stanowiące strukturę mięśni szkieletowych, jak i enzymy oraz białka odpornościowe. Wszystkie ulegają rozkładowi do aminokwasów. Organizm w tej sytuacji niechętnie korzysta z rezerw energetycznych zgromadzonych w tkance tłuszczowej, ponieważ biochemicznie jest to proces trwający znacznie dłużej, a energia w organizmie, w którym podniesiony jest poziom kortyzolu potrzebna jest natychmiastowo.

Dlatego organizm działa dwutorowo. Łatwo dostępne depozyty energii wykorzystuje w celu pobudzenia mięśni i mózgu, a równocześnie uruchomione zostają mechanizmy stymulujące odkładanie tkanki tłuszczowej. W ten sposób organizm przygotowuje się na ewentualny kryzys. Ponadto przewlekły nadmiar kortyzolu we krwi prowadzi do charakterystycznego przemieszczenia się depozytów tkanki tłuszczowej, co przyczynia się do otyłości typu trzewnego.

Wpływ wysokiego stężenia kortyzolu na organizm

O ile krótkotrwały wzrost poziom kortyzolu nie wpływa źle na organizm, to jego długotrwałe podniesione stężenie we krwi może prowadzić do wielu negatywnych konsekwencji:

• Utrudniona zostaje redukcja tkanki tłuszczowej. Z racji zmian w metabolizmie wraz ze złymi nawykami żywieniowymi podniesiony kortyzol może prowadzić do otyłości typu trzewnego.
• Podniesiony kortyzol wywołuje uczucie ciągłego poddenerwowania, irytacji, a nawet może prowadzić do depresji.
• Hamowana jest aktywność układu rozrodczego, co może utrudniać zajście w ciążę.
• Nadmiar kortyzolu prowadzi do szeregu problemów trawiennych. Zwiększa wydzielanie kwasu solnego w soku żołądkowym, co podnosi ryzyko zaostrzenia w przypadku choroby wrzodowej.
• Nadmiernie wydzielany kortyzol powoduje spadek poziom testosteronu i hormonu wzrostu, co utrudnia prowadzenie efektywnego treningu budującego masę mięśniową.
• Wzrost jego poziomu ma negatywny wpływ, na jakość i czas trwania snu. Spada zdolność organizmu do regeneracji. Ograniczona zostaje zdolność do zapamiętywania.
• Osłabiony zostaje układ odpornościowy i wzrasta ryzyko zapadania na różne infekcje. Dzieje się tak w skutek rozpadu białek warunkujących odpowiedź immunologiczną.
• Za sprawą przyspieszonego bicia serca może dochodzić do nasilenia chorób związanych z układem krwionośnym.

Kortyzol jest hormonem niezbędnym do prawidłowego funkcjonowania, szczególnie w sytuacjach stresujących. Daje nam możliwość wystarczająco szybkiej, dynamicznej reakcji niejednokrotnie ratując nas z opresji. Należy jednak pamiętać, że stale podwyższony poziom tego hormonu będzie działać na nasz organizm destrukcyjnie. Warto wykonać badanie w celu kontroli jego poziomu szczególnie, gdy żyjąc w ciągłym biegu nie mamy czasu zadbać o wystarczającą ilość aktywności fizycznej (lub stosujemy ją w nadmiarze), albo nie dbamy o wystarczającą ilość wypoczynku, co sprzyja podniesieniu poziomu tego hormonu.

Podobne artykuły:

• Dieta niskowęglowodanowa a kortyzol
• Kortyzol – wszystko co musisz wiedzieć
• Jak obniżyć kortyzol po treningu? Dieta, trening i suplementacja
• Testosteron na regenerację – wpływ testosteronu na mięśnie
• Składniki zawarte w spalaczach tłuszczu