Astaksantyna – co to jest, właściwości, działanie, zastosowanie

Czy wiesz, jaki jest najsilniejszy neutralizator wolnych rodników i sprzymierzeniec w walce ze starzeniem się organizmu? Jeśli jeszcze nie słyszałeś o astaksantynie, niezwykłym związku, który obecnie uznawany jest za najsilniejszy znany antyutleniacz, koniecznie musisz przeczytać ten artykuł. Sprawdź, jakie korzyści dla zdrowia zawiera ten karotenoid. Poznaj astaksantynę i przekonaj się, że warto poznać jej właściwości, działanie i zastosowanie.

Astaksantyna – co to za związek?

Astaksantyna należy do tzw. ksantofili, które wywodzą się z grupy karotenoidów. Oznacza to, że ma strukturę podobną do beta-karotenu. Astaksantyna charakteryzuje się zdolnością do przechwytywania i neutralizowania wolnych rodników, co sprawia, że jest najsilniejszym znanym antyutleniaczem, 500 razy silniejszym niż witamina E. Wykorzystuje się ją również jako barwnik w przemyśle spożywczym (w składzie oznaczana jest symbolem E161j).

Jest substancją naturalnie występującą w przyrodzie – to ona nadaje czerwoną barwę organizmom morskim (krewetkom, homarom). Astaksantyna jest w największych ilościach obecna w algach, które są pierwotnym źródłem tego związku.

Astaksantyna – właściwości

Ten silny antyoksydant wykazuje wiele właściwości prozdrowotnych:

• wspiera układ odpornościowy
• neutralizuje wolne rodniki, co wynika bezpośrednio z działania antyoksydacyjnego [1]
• pomaga łagodzić stany zapalne
• wspomaga pamięć i pracę mózgu, niektóre badania dowodzą potencjalne wsparcie w chorobach neurodegradacyjnych (choroba Alzheimera, Parkinsona, udar) [2]
• wspiera funkcje poznawcze
• poprawia pracę układu sercowo-naczyniowego (może m.in. obniżać ciśnienie krwi)
• wpływa pozytywnie na zdrowie oczu, m.in. może obniżać ryzyko zwyrodnienia plamki żółtej oraz retinopatii cukrzycowej
• wykazuje pozytywny wpływ na kontrolę wagi (potencjalnie może przyspieszać spalanie tkanki tłuszczowej i poprawiać gospodarkę węglowodanową)
• wpływa na elastyczność skóry, przyczyniając się do opóźnienia procesów starzenia (może opóźniać powstawanie zmarszczek i plam starczych oraz zapobiegać powstawaniu przebarwień) [3]
• wspiera właściwą pracę układu trawiennego, m.in. pomagając ograniczyć namnażanie Helicobacter pylori oraz zgagę

Sprawdź: Najlepsze suplementy na pamięć – ranking

Jak działa astaksantyna?

Astaksantyna po spożyciu inicjuje szereg naturalnych procesów chemicznych. W odróżnieniu od innych karotenoidów związek ten nie ulega przekształceniu w witaminę A i trafia do wątroby w swojej pierwotnej formie. Następnie, przenoszona z krwią, dociera do poszczególnych tkanek organizmu, gdzie pełni różnorodne funkcje biologiczne, m.in. wykazuje właściwości antyoksydacyjne i działanie przeciwzapalne [4,5].

Astaksantyna – najnowsze badania

Najnowsze badania nad astaksantyną skupiają się na odkrywaniu ciągle nieznanych korzyści zdrowotnych, a także pogłębianiu wiedzy na temat jej silnego działania przeciwzapalnego [6]. Dotychczas przeprowadzone badania sugerują, że astaksantyna może redukować poziom cytokin prozapalnych i hamować procesy powstawania stanu zapalnego.

Dodatkowo astaksantyna może okazać się obiecującym składnikiem nutraceutyków i żywności funkcjonalnej, szczególnie jeśli chodzi o terapie chorób dietozależnych oraz nowotworowych [7]. Badania wskazują także, że astaksantyna stymuluje układ odpornościowy, co może być pomocne w hamowaniu wzrostu nowotworów. Przypuszczenie to zostało potwierdzone w licznych badaniach klinicznych.

Może zainteresuje Cię: Najlepsze suplementy na odporność – jakie wybrać?

Naturalna Astaksantyna – gdzie występuje?

Naturalna astaksantyna jest czerwonym pigmentem karotenoidowym, który naturalnie występuje w przyrodzie. W dużych ilościach produkowana jest przez algi, głównie mikroalgi Haematococcus pluvialis, w mniejszym stopniu przez algi Chlorella zofingensis. Dużą jej ilość zawierają krewetki, raki i homary, u których jest odpowiedzialna za charakterystyczny czerwony kolor. W astaksantynę są również bogate inne ryby i stworzenia morskie, głównie łosoś, pstrąg, małże, kryl, owoce morza.

Astaksantyna naturalna a syntetyczna

Astaksantyna występuje w dwóch głównych formach: naturalnej i syntetycznej. Astaksantyna naturalna pochodzi z różnych organizmów morskich. Z kolei wersja syntetyczna jest produkowana w laboratoriach, przy użyciu metod chemicznych.

Między obiema formami astaksantyny jest kilka różnic:

• astaksantyna naturalna: jest znacznie silniejsza jako antyoksydant, wykazuje wyższą skuteczność w poprawie zdrowia (wyższa stabilność, bioaktywność i przyswajalność), zawiera dodatkowo pewną ilość innych karotenoidów
• astaksantyna syntetyczna: może być pozyskiwana z produktów przemysłu petrochemicznego, przez co może być zanieczyszczona

Astaksantyna — zastosowanie i właściwości

Astaksantyna przenika przez barierę krew-mózg, co pozwala wykorzystywać ją jako element dbania o zdrowie mózgu i sposób na wsparcie pamięci. Jest barwnikiem znanym ze swoich właściwości antyoksydacyjnych oraz umiejętności skutecznego blokowania promieni UV (może działać jak naturalny filtr). Jej działanie przeciwzapalne poprawia odporność i czyni ją świetnym wyborem, jeśli chodzi o wsparcie dla układu odpornościowego.

Zobacz: Antyoksydanty w diecie – rola, działanie i źródła przeciwutleniaczy

Astaksantyna w suplementach diety

Astaksantyna jest coraz powszechniej wykorzystywana jako składnik suplementów diety. Wynika to bezpośrednio z jej dużego potencjału do wsparcia organizmu w wielu problemach zdrowotnych. Dostępna jest w postaci tabletek, kapsułek, kropli, czy syropu i polecana ze względu na zdolność do neutralizowania wolnych rodników, wspierania odporności i regulacji cukru we krwi.

Astaksantyna — dla kogo suplementy diety?

Suplementy diety zawierające astaksantynę ze względu na szeroki zakres potencjalnych korzyści zdrowotnych są polecane dla następujących osób:

• potrzebujących wsparcia układu sercowo-naczyniowego (astaksantyna obniża ciśnienie krwi)
• z osłabionym układem odpornościowym
• zmagających się z problemami ze wzrokiem (zmęczenie, szkodliwe działanie promieni UV)
• chcących przeciwdziałać chorobom neurodegradacyjnym takim jak choroba Alzheimera
• sportowców
• mających problemy skórne i chcących zapobiec powstawaniu zmarszczek [8]

Astaksantyna – rekomendowane dawkowanie

Stosowanie astaksantyny pozwala uzyskać wiele korzyści zdrowotnych, jednak nie należy przekraczać dziennej zalecanej dawki, która wynosi 4-8mg czystego związku. Preparaty dostępne na rynku z reguły oprócz astaksantyny zawierają również substancje dodatkowe, wzmacniające jej pozytywne działanie takie jak koenzym Q10, witamina C.

Astaksantyna – przeciwwskazania

Astaksantyna, zarówno ta pozyskiwana w diecie, jak i ta w formie suplementów diety, jest ogólnie uważana za bezpieczną dla większości ludzi, gdy jest stosowana w zalecanych dawkach. Jednak istnieją pewne sytuacje, w których suplementacja astaksantyną może nie być odpowiednia.

Przeciwwskazaniem do jej stosowania są problemy z krzepliwością krwi oraz choroby sercowo-naczyniowe. Przeciwwskazaniem może być również choroba autoimmunologiczna. Astaksantyna może obniżać ciśnienie krwi, co jest niewskazane u osób, które mają problem ze skokami ciśnienia.

Astaksantyna – skutki uboczne

Astaksantyna, mimo że uważana jest za bezpieczny suplement diety, może czasami wywoływać skutki uboczne. Są one rzadkie przy stosowaniu zalecanych dawek. Niektóre osoby mogą jednak doświadczyć niepożądanych reakcji, zwłaszcza gdy stosują suplementy w dużych ilościach. Do najczęstszych należą:

• alergia (u osób, które są uczulone na skorupiaki)
• problemy trawienne (łagodne bóle brzucha, nudności lub biegunka)
• zmiany pigmentacyjne na skórze
• obniżenie ciśnienia krwi
• spadek libido
• nadmierny porost włosów

Astaksantyna dla sportowców

Sportowcy są narażeni na zwiększoną produkcję wolnych rodników podczas intensywnego treningu. Nic zatem dziwnego, że ze względu na swoją zdolność do skutecznego neutralizowania wolnych rodników i redukcji stresu oksydacyjnego astaksantyna zyskuje popularność wśród ludzi aktywnych. Ponadto badania wykazują, że astaksantyna może wspierać stawy oraz układ odpornościowy. To powoduje, że substancja ta działa jako wieloaspektowe wsparcie, pomagając w utrzymaniu wysokiej sprawności fizycznej.

Bibliografia:

1. Geir Bjørklund et al: The Role of Astaxanthin as a Nutraceutical in Health and Age-Related Conditions. Molecules. 2022 Nov; 27(21): 7167.
   https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC9655540/
2. Kinga Lis: Znaczenie żywności funkcjonalnej, nutraceutyków, w tym astaksantyny w żywieniu człowieka.
   https://www.repozytorium.uni.wroc.pl/dlibra/publication/128142/edition/118595?language=pl
3. Geir Bjørklund et al: The Role of Astaxanthin as a Nutraceutical in Health and Age-Related Conditions. Molecules. 2022 Nov; 27(21): 7167.
   https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC9655540/
4. Andrea Donoso et al: Therapeutic uses of natural astaxanthin: An evidence-based review focused on human clinical trials. Pharmacological Research, Volume 166, April 2021, 105479.
   https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S1043661821000633
5. Ming Xian Chang, Fan Xiong: Astaxanthin and its Effects in Inflammatory Responses and Inflammation-Associated Diseases: Recent Advances and Future Directions. Molecules 2020, 25(22), 5342
   https://www.mdpi.com/1420-3049/25/22/5342
6. Zeynab Kohandel et al: Anti-inflammatory action of astaxanthin and its use in the treatment of various diseases. Biomedicine & Pharmacotherapy, Volume 145, January 2022, 112179.
   https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S075333222100963X
7. Silvia Villaro et al: Microalgae Derived Astaxanthin: Research and Consumer Trends and Industrial Use as Food. Foods 2021, 10(10), 2303.
   https://www.mdpi.com/2304-8158/10/10/2303
8. Sergio Davinelli et al: Astaxanthin in Skin Health, Repair, and Disease: A Comprehensive Review. Nutrients. 2018 Apr; 10(4): 522.
   https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5946307/

Podobne artykuły:

• Kwercetyna na odporność? Poznaj działanie, opinie, dawkowanie
• Czy tauryna podnosi ciśnienie?
• Antyoksydanty w diecie – rola, działanie i źródła przeciwutleniaczy
• Piperyna – co to jest, jak działa, jakie ma właściwości?
• Seler naciowy — właściwości