Babka płesznik — właściwości, dawkowanie, jak stosować

Ta mała i niepozorna roślina o charakterystycznych płaskich i wklęśniętych nasionach to prawdziwy zdrowotny gigant. Babka płesznik nazywana jest również płesznicą (łac. Plantago psyllium) i pochodzi z regionu śródziemnomorskiego, choć przypomina dobrze nam znane siemię lniane. Jej prozdrowotne właściwości spowodowały, że znana jest właściwie na całym świecie. Jak działa babka płesznik?

Babka płesznik — właściwości

Swoje właściwości prozdrowotne babka płesznik (zwana też babką śródziemnomorską) zawdzięcza polisacharydom (nasiona i łuska) oraz błonnikowi (powłoka nasienna) [1]. Polisacharydy w połączeniu z wodą tworzą śluz, który wykazuje właściwości nawilżające, powlekające i odżywcze. Babkę płesznik wykorzystuje się do łagodzenia i zapobiegania wielu problemom zdrowotnym:

• Łagodzi zaparcia. Może działać jak delikatny środek przeczyszczający, ponieważ działa jak szczotka wymiatająca z jelit zalegające w nich treści. Jest cenionym naturalnym środkiem używanym w leczeniu zaparć, bezpieczniejszym niż środki farmakologiczne.
• Łagodzi biegunkę. Ze względu na zdolność do wchłaniania wody, może zmniejszać biegunkę.
• Pomaga obniżyć poziom cholesterolu. Jej nasiona wiążą się z tłuszczem i solami kwasów żółciowych w organizmie, aby pomóc je wydalić. W ten sposób ograniczają wchłanianie tłuszczu. Ten gatunek rośliny rodziny babkowatych potrafi poprawić stosunek dobrego cholesterolu (HDL) do złego (LDL) [2].
• Wspomaga obniżenie ciśnienia krwi. Babka płesznik nie ma właściwości rozszerzających naczynia krwionośne, jednak może łagodzić ich napięcie. To powoduje usprawnienie przepływu krwi w naczyniach krwionośnych.
• Wspiera trawienie. Łuska babki płesznik charakteryzuje się dużą zawartość błonnika pokarmowego — zawiera 5g błonnika w 1 łyżce stołowej (średnio 70g na 100g produktu). Zapewnia to od 13-20% dziennego zalecanego spożycia 25-38g.
• Wspiera utratę wagi. Wyrównuje poziom cukru we krwi, zapewnia uczucie sytości i utrudnia tłuszczom wchłanianie się.

Czytaj także: Zioła na obniżenie cholesterolu

Babka płesznik na dolegliwości układu pokarmowego

Babka płesznik (podobnie jak babka jajowata) jest naturalnie bogata w rozpuszczalny błonnik, który przynosi ulgę w dolegliwościach trawiennych. Błonnik oraz polisacharydy zawarte w łuskach babki tworzą śluz, gdy napotkają wodę. Pod wpływem wody znajdującej się w przewodzie pokarmowym składniki te rozkładają się na cukry (m.in. skrobię, D-arabinozę, kwas galakturonowy). W takiej postaci babka płesznik ma działanie przeciwzapalne, przeciwwirusowe i przeciwdrobnoustrojowe.

Dzięki właściwościom oczyszczającym babka usprawnia także pracę wątroby. Żelowata konsystencja masy ułatwia przesuwanie treści jelit i usprawnia przemianę materii. Zapobiega to uporczywym zaparciom i chroni przed chorobami dolnych części układu pokarmowego, takimi jak niedrożność jelit. Śluz wytworzony przez nasiona babki działa osłonowo i kojąco na przewód pokarmowy. Dlatego często nasiona babki stosuje się w dolegliwościach układu pokarmowego m.in. zespole jelita wrażliwego.

Sama łuska psyllium ma niewielką wartość odżywczą. Poza błonnikiem pokarmowym ma niską zawartość kalorii i tłuszczu. 1 łyżka stołowa porcji łuski psyllium ma tylko 20 kalorii (100g babki to zaledwie 85kcal).

Czy babka płesznik odchudza?

Jeśli we krwi występuje nadmiar cukru, organizm przechowuje go w postaci tłuszczu. Babka płesznik utrudnia ten proces, ponieważ ma pewien wpływ na poziom cukru we krwi, co może pomóc w regulacji wagi [3]. Babkę uznaje się za środek wspomagający utratę wagi również z powodu uczucia pełności i kontroli apetytu, jakie daje. Nie bez znaczenia jest też działanie babki na ograniczenie wchłaniania tłuszczów. Łuska babki płesznik jest najczęściej spożywana ze względu na wysoką zawartość błonnika pokarmowego.

Jak stosować babkę płesznik?

Nasiona należy wymieszać z chodną lub letnią wodą i odstawić na kilka minut (zwiększy wielokrotnie swoją objętość). To pozwoli zachować wszystkie właściwości odżywcze rośliny. Podobnie jak w przypadku siemienia lnianego, babkę płesznik można też wrzucić do sałatki, czy jogurtu. Ważne, aby w czasie stosowania babki pić dużo wody.

Babka śródziemnomorska, bo tak też określa się babkę płesznik, jest częstym składnikiem produktów takich jak błonnik witalny. Najczęściej jest to mieszanka babki płesznik i babki jajowatej, która wykazuje podobne właściwości.

Babka płesznik — dawkowanie

Aby w pełni skorzystać z właściwości, jakie może dać babka płesznik, a jednocześnie nie doświadczyć przykrych skutków ubocznych w postaci zbytniego rozluźnienia stolca, należy nie przekraczać zalecanej dziennej dawki.

Osoba dorosła powinna zjadać 2-4 łyżki nasion babki płesznik 2 do 3 razy dziennie. W ofercie znaleźć możesz również błonnik witalny, który oprócz babki płesznik zawiera babkę jajowatą. (babka jajowata jest rośliną o podobnym działaniu).

Dla kogo babka płesznik?

Właściwości babki płesznik to szerokie spektrum działań poprawiających zdrowie, dlatego od dawna jest ona traktowana jak wartościowa roślina lecznicza. Cena babki płesznik jest niewysoka i porównywalna do ceny popularnego u nas siemienia lnianego.

1. Nasiona babki płesznik polecane są osobom, które mają problemy z regularnym wypróżnianiem. Może być stosowana zarówno w celu zwalczania zaparć, jak i zapobieganiu im [4]. Z tego względu jest to świetny środek dla osób cierpiących na hemoroidy (minimalizuje świąd, ból oraz uszkodzenie nabłonka).
2. Babka płesznik pomaga przy podrażnieniach przewodu pokarmowego oraz w chorobie wrzodowej. Nie jest natomiast polecana osobom z niedrożnością jelit, refluksem, czy stanami skurczowymi w obrębie przewodu pokarmowego.
3. Babkę płesznik poleca się osobom z podwyższonym poziomem cukru we krwi. Substancje, które znajdują się w nasionach, przyczyniają się do regulowania stężenia insuliny i glukozy we krwi [5]. Ta właściwość jest zresztą wykorzystywana przez osoby chcące wspomóc proces odchudzania.
4. Oprócz obniżenia poziomu cukru we krwi, nasiona babki płesznik zmniejszają uczucie głodu i wchłanianie tłuszczów.

Sprawdź: Błonnik w diecie

Napary z babki płesznik mogą być również stosowane miejscowo. Okłady takie mają działanie łagodzące i nawilżające skórę i świetnie sprawdzą się na skórze atopowej, trądzikowej i z egzemą.

Bibliografia:

1. Shanshan Zhang et al: Review of structure and bioactivity of the Plantago (Plantaginaceae) polysaccharides. Food Chem X. 2021 Dec 30; 12: 100158.https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC8604743/
2. Elena Jovanovski et al: Effect of psyllium (Plantago ovata) fiber on LDL cholesterol and alternative lipid targets, non-HDL cholesterol and apolipoprotein B: a systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials. Am J Clin Nutr. 2018 Nov 1;108(5):922-932.https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/30239559/
3. Chen Chen et al: Beneficial effects of psyllium on the prevention and treatment of cardiometabolic diseases. Food Funct., 2022, 13, 7473-7486.https://pubs.rsc.org/en/content/articlehtml/2022/fo/d2fo00560c?page=search
4. Jonna Jalanka et al: The Effect of Psyllium Husk on Intestinal Microbiota in Constipated Patients and Healthy Controls. Int J Mol Sci. 2019 Jan; 20(2): 433.https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6358997/
5. M Rodríguez-Morán et al: Lipid- and glucose-lowering efficacy of Plantago Psyllium in type II diabetes. J Diabetes Complications. 1998 Sep-Oct;12(5):273-8.https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/9747644/

Podobne artykuły:

• Błonnik w diecie
• Seler naciowy — właściwości
• Jak zmniejszyć apetyt? Skuteczne sposoby na zmniejszenie apetytu
• Inulina z cykorii — zastosowanie, właściwości, dawkowanie
• Morwa biała — działanie, właściwości, jak stosować?