Co to są enzymy trawienne i jak wpływają na organizm?

Czy masz czasem wrażenie, że mimo odpowiedniej diety Twój brzuch rośnie jak balon? Do tego dopadają Cię nieprzyjemne dolegliwości takie jak bóle brzucha, nudności, czy nawet biegunka? Być może do tej pory sądziłeś, że taka Twoja uroda i należy nauczyć się z tym żyć. Istnieje jednak duże prawdopodobieństwo, że Twoje procesy trawienne po prostu nie zachodzą prawidłowo. Przyczyną tego stanu może być nietolerancja laktozy lub niedobór enzymów regulujących procesy trawienia. Dlaczego enzymy trawienne mają tak duży wpływ na organizm człowieka? Czy ich niedobór możemy suplementować?

Czym są enzymy trawienne?

Enzymy trawienne to białka wydzielane przez wyspecjalizowane gruczoły trawienne, Ułatwiają one konkretną reakcję chemiczną zachodząca w przewodzie pokarmowym. W ludzkim układzie pokarmowym wydzielanych jest szereg różnych enzymów, które ułatwiają chemiczny rozkład różnych składników pokarmowych na mniejsze, wchłanialne elementy budulcowe. Każdy enzym ma za zadanie zajmować się rozkładem innego rodzaju związków (aminokwasów, węglowodanów, tłuszczów itd.). Do enzymów trawiennych zalicza się:

• enzymy pochodzenia zwierzęcego, w tym te produkowane przez ludzki organizm,
• enzymy roślinne,
• enzymy wytwarzane przez drożdże, bakterie i grzyby.

Jak działają enzymy trawienne?

Każdy enzym jest specyficzny dla określonego typu reakcji biochemicznej. Oznacza to, że enzymy trawienne odpowiedzialne za trawienie białka, na przykład proteaza, nie są w stanie rozłożyć składników takich jak węglowodany, tłuszcze, czy błonnik. Dotyczy to nawet enzymów w obrębie rodziny enzymów trawiących białka — do rozbijania wiązań chemicznych w różnych lokalizacjach i konfiguracjach w łańcuchu białka niezbędne są różne związki.

Enzymy trawienne są aktywowane w obrębie przewodu pokarmowego. Wszystko po to, aby ich działanie było wymierzone w uruchomienie procesów trawiennych, a nie szkodzenie gruczołom trawiennym.

Enzymy trawienne — wpływ na organizm

Enzymy trawienne odgrywają kluczową rolę w rozkładaniu tego, co zjadasz. Przyspieszają reakcje chemiczne, które zamieniają składniki odżywcze w substancje, które Twój przewód pokarmowy jest w stanie wchłonąć. Odpowiednia ich ilość jest niezbędna do prawidłowego funkcjonowania organizmu.

Objawy niedoboru enzymów trawiennych zwykle najszybciej są zauważalne ze strony jelit. Najczęstszymi objawami związanymi z niedoborem enzymów trawiennych są: przewlekłe zaparcia, spowolnione trawienie, zapalenie jelita grubego, częste zakażenia grzybem Candida.

Korzyści z utrzymywania odpowiedniej ilości enzymów trawiennych obejmują:

• zmniejszenie lub wyeliminowanie objawów takich jak biegunki, ból brzucha, wzdęcia, gazy,
• zmniejszenie ryzyka złego wchłaniania składników odżywczych np. z powodu niskiego poziomu kwasu żołądkowego lub braku enzymów trawiennych lub ich niedoboru (najczęściej dotyczy to osób starszych),
• zmniejszenie objawów refluksu żołądkowego oraz zespołu jelita drażliwego (IBS),
• zapobieganie objawom nietolerancji pokarmowych, np. poprzez pomoc w rozkładaniu trudnostrawnego białka i cukrów, takich jak laktoza, kazeina czy gluten,
• pomoc w leczeniu tzw. zespołu nieszczelnego jelita dzięki odciążeniu przewodu pokarmowego,
• przeciwdziałanie inhibitorom enzymów (naturalnie obecnych w żywności), blokujących wchłanianie składników odżywczych,
• pomoc przy objawach związanych z chorobami wątroby, niewydolnością trzustki i mukowiscydozą.

Sprawdź także: Enzymy trawienne w odżywce białkowej – czy mają sens?

Rodzaje enzymów trawiennych

Enzymy trawienne dzielimy na 4 główne grupy:

• enzymy proteolityczne (peptydazy), enzymy odpowiadające za rozkład wiązań peptydowych w białkach (zajmują się rozkładem białek), w ich skład wchodzą bromelina, papaina oraz nattokinaza,
• enzymy amylolityczne (amylazy), które są wytwarzane w jamie ustnej i trzustce i odpowiadają za rozkład węglowodanów, w tym laktaza, odpowiedzialna jest za trawienie mleka,
• enzymy lipolityczne (lipazy), które są wytwarzane w trzustce i odpowiadają za rozkład tłuszczów,
• enzymy nukleolityczne (nukleazy), które rozkładają kwasy nukleinowe, dzieląc cząsteczki RNA na krótsze łańcuchy lub pojedyncze nukleotydy.

Które narządy produkują enzymy trawienne?

• Jelito cienkie — erypsyna, rozkłada albumozy i peptony, amylaza jelitowa,
• żołądek — zawarty w nim sok żołądkowy zawiera pepsynę, odpowiadającą za rozkład białka na albumozy i peptony,
• ślinianki — produkowana przez nie ślina zawiera ptyalinę, odpowiadającą za rozkład skrobi na glikozę, amylaza ślinowa,
• dwunastnica — trypsyna, rozkłada części białek na aminokwasy,
• trzustka — amylaza trzustkowa, hydrolizuje skrobię, a lipaza trzustkowa uczestniczy w trawieniu tłuszczów.

Czy możliwy jest niedobór enzymów trawiennych?

Niektóre problemy zdrowotne wpływają na obniżenie produkcji enzymów, powodując w konsekwencji zaburzenia trawienia i wchłaniania. Na brak niektórych enzymów trawiennych narażone są osoby z chorobami zapalnymi jelit, zespołem jelita drażliwego, hipoglikemią i cukrzycą.

Obniżenie produkcji enzymów trawiennych jest też charakterystyczne dla osób w podeszłym wieku oraz osób cierpiących na schorzenia w obrębie przewodu pokarmowego.

Można odbudować enzymy trawienne poprzez zmiany w diecie. Mogą one obejmować zjadanie większej ilości białka, dłuższe żucie jedzenia, czy wzbogacenie diety o niektóre produkty naturalnie bogate w enzymy, takie jak:

• ananas,
• papaja,
• kiszona kapusta,
• mango,
• miód,
• awokado.

Na przykład miód zawiera diastazę (amylazę), esterazę, katalazę, oksydazę glukozową, inwertazę i inne enzymy wspomagające trawienie. Mango jest bogate w amylazę, enzym rozkładający węglowodany ze skrobi. Papaina, enzym zawarty w papai, pomaga organizmowi trawić białko. Awokado z kolei jest naturalnie bogate w lipazę, która wspiera rozkład tłuszczu.

Pomocne jest również wsparcie enzymami trawiennymi zawartymi w suplementach.

Enzymy trawienne a suplementacja

Na rynku istnieje wiele rodzajów suplementów dostarczających enzymy trawienne oraz substancje wspierające trawienie. Część z nich służy trawieniu jednego rodzaju żywności, na przykład laktaza pomaga trawić produkty mleczne, a bromelina i papaina to roślinne enzymy trawienne umożliwiające trawienie białek.

Rozbijając żywność na mniejsze cząstki, enzymy zmniejszają problemy z alergiami pokarmowymi oraz nietolerancją pokarmową, a więc i z dolegliwościami ze strony układu pokarmowego.

Oto dwa preparaty zawierające enzymy trawienne:

Scitec laktaza dla osób z nietolerancją

• stanowi bogate źródło czystej laktazy (Tolerase™ L-laktaza) o dużej aktywności enzymatycznej,
• rozkłada cukier mleczny na glukozę i galaktozę,
• usprawnia proces trawienia laktozy,
• pomaga ograniczyć problemy żołądkowe u osób z nietolerancją laktozy,
• nie zawiera brak wypełniaczy i zbędnych dodatków,
• ma wygodną kapsułkowana postać.

Amix enzymy wspierające proces trawienia

• stanowi bogate źródło odpowiednio dobranych i zbilansowanych enzymów trawiennych naturalnego pochodzenia,
• wspiera układ pokarmowy i poprawia przyswajalność i biodostępność spożywanych pokarmów,
• jest mieszanką najważniejszych enzymów trawiennych: proteazy, amylazy, laktazy, lipazy oraz celulazy,
• jest polecany sportowcom, szczególnie kulturystom, których dieta ma tendencję do obciążania organizmu, co często objawia się problemami gastrycznymi,
• dostępny jest w formie łatwych do połknięcia kapsułek.

Podobne artykuły:

• Enzymy trawienne w odżywce białkowej — czy mają sens?
• Najlepsze suplementy na wątrobę – jak poprawić trawienie?
• Błonnik w diecie
• Probiotyki na jelita – jakie wybrać i jak stosować?
• Czy można łączyć ogórka z pomidorem?