Echinacea – właściwości, działanie, zastosowanie

Echinacea od wieków znana jest ze swojego leczniczego działania. W medycynie naturalnej od początku była cudownym lekiem “na wszystko”. Jej popularność spadła w dobie antybiotyków. Jednak obecnie wraca do łask ze względu na coraz częściej obserwowaną skłonność do zastępowania farmaceutyków naturalnymi środkami. Ekstrakt z echinacei (jeżówki purpurowej) działa przeciwzapalnie i ma zdolność do likwidowania wirusów powodujących przeziębienie, ból gardła lub grypę. Sprawdź poniżej, jakie jeszcze są jej właściwości lecznicze.

Echinacea purpurea – jakie właściwości ma jeżówka purpurowa?

Echinacea to roślina należąca do rodziny astrowatych. Ma wyjątkowe właściwości lecznicze i kosmetyczne [1]. Zawiera substancje czynne, które:

• wzmacniają funkcje odpornościowe, 
• łagodzą ból, 
• wspomagają wydzielanie żółci (działa rozkurczowo),
• zmniejszają stany zapalne,
• mają działanie przeciwwirusowe [2] i przeciwutleniające.

Ponadto jej stosowanie zapobiega powstawaniu zmarszczek oraz chroni przed atakiem wolnych rodników będących bezpośrednią przyczyną zmian nowotworowych (jeżówka jest silnym antyoksydantem).

Stosowanie jeżówki a właściwości zdrowotne

Właściwości zdrowotne jeżówki powodują, że zaleca się jej stosowanie przy leczeniu ran [3], a także w przypadku wystąpienia różnego rodzaju infekcji:

• dróg moczowych
• drożdżakowych infekcjach pochwy
• infekcjach ucha (zapalenia ucha środkowego)
• grzybicy stóp
• zapaleniu zatok
• katarze siennym (zwanym również alergicznym nieżytem nosa). 

Wstępne badania laboratoryjne sugerują, że echinacea w połączeniu z kwasem cichoric, może również pomóc w hamowaniu guzów okrężnicy [4]. Jedno z badań sugeruje nawet, że ekstrakt z jeżówki działa przeciwwirusowo na rozwój nawracającej opryszczki wywołanej przez wirusa opryszczki pospolitej (HSV), jeśli jest przyjmowany przed infekcją [5].

Warto docenić uniwersalność i różnorodność prozdrowotnych właściwości echinacea i włączyć tę roślinę jako wspomaganie leczenia przewlekłej postaci infekcji wirusowych. Nie do przecenienia jest również jej pozytywne wspomaganie organizmu w przypadku obniżonej odporności.

Echinacea – działanie

Jeżówka zawiera imponującą różnorodność związków aktywnych, takich jak kwas kawowy, alkamidy, kwasy fenolowe, kwas rozmarynowy, glikoproteiny, poliacetyleny czy polisacharydy.

Składniki te mają działanie:

• przeciwbólowe (szczególnie alkamidy), 
• przeciwwirusowe,
• antybakteryjne.

Ta arcyciekawa roślina ma zdolność wzmacniania procesu wychwytywania i pochłaniania przez komórki układu odpornościowego wirusów i bakterii oraz stymulowania wydzielania substancji przeciwwirusowych. Jednoczesne występowanie wspomnianych substancji aktywnych powoduje wzmocnienie działania wspomagającego leczenie niektórych problemów zdrowotnych np. infekcji czy zapaleń.

Zobacz także: 7 wskazówek jak wzmocnić odporność organizmu

Kiedy stosować preparaty z jeżówką?

Preparaty z jeżówki mają zastosowanie w leczeniu chorób wirusowych, takich jak grypa czy tzw. przeziębienie. Uważa się, że specyfiki na bazie jeżówki mogą skrócić czas infekcji oraz wzmocnić odporność organizmu równocześnie obniżając ryzyko rozwoju przeziębienia. Preparaty jeżówki są szczególnie polecane jako wspomaganie leczenia przy problemach z górnymi drogami oddechowymi. Echinacea może być również uzupełnieniem terapii chorób pasożytniczych oraz bakteryjnych, szczególnie gdy zauważa się wytworzenie odporności wirusów czy bakterii na stosowane leki.

Wskazania do stosowania jeżówki

Echinacea jest promowana jako suplement diety na przeziębienie i inne infekcje dróg oddechowych, ponieważ uważa się, że stymuluje układ odpornościowy do bardziej energicznego zwalczania tych infekcji. Preparaty echinacea są również stosowane w:

• miejscowym leczeniu ran i problemów skórnych, 
• celu wzmocnienia odporności na przeziębienia,
• stanach podgorączkowych (działa napotnie),
• zapaleniu zatok,
• problemach z trawieniem (przyspiesza przemianę materii),
• stanach przewlekłego zmęczenia,
• problemach z grzybicą,
• oparzeniach, owrzodzeniach, trudno gojących się ranach i innych problemach skórnych (np. przeciwdziała powstawaniu blizn potrądzikowych, przyspiesza regenerację skóry).

Echinacea purpurea – przeciwwskazania

Dla większości dorosłych echinacea jest bezpieczna, jeśli używana jest krótko. Ewentualne efekty uboczne długotrwałego stosowania to wysypka, świąd i obrzęk. Dlatego lekarze są zdania, że  przyjmowanie jeżówki podczas ciąży lub karmienia piersią może być dość ryzykowne. 

U niektórych ludzi jeżówka wywołuje ciężką reakcję alergiczną, w wyniku której może dojść do niebezpiecznego wstrząsu anafilaktycznego. Zauważono, że echinacea purpurea może być przyczyną zwiększonego ryzyka wystąpienia wysypki u dzieci. 

Suplementy echinacei nie wykazują interakcji z większością leków. Jedynym zastrzeżeniem może być przyjmowanie leków immunosupresyjnych (hamujących działanie układu odpornościowego). Dlatego nie powinno się stosować echinacei, gdy zostały zdiagnozowane:

• choroby szpiku kostnego,
• gruźlica,
• białaczka,
• cukrzyca,
• choroby tkanki łącznej,
• stwardnienie rozsiane i jakiekolwiek choroby autoimmunologiczne,
• ewentualnie zaburzenia pracy wątroby.

Podejrzewa się, że jeżówka (echinacea) może zmniejszać skuteczność leków, gdy pacjent cierpi na choroby autoimmunologiczne.

Jeżówka (echinacea) – jak stosować?

W celach leczniczych powszechnie stosuje się trzy gatunki echinacei:

• Echinacea angustifolia (jeżówka wąskolistna),
• Echinacea pallida (jeżówka blada),
• Echinacea purpurea (jeżówka purpurowa) [6].

Ta ostatnia ma 10-krotnie większe stężenie substancji aktywnych niż pozostałe, dlatego jest najczęściej wykorzystywana w celach leczniczych. Wiele preparatów z jeżówki, w celu intensyfikacji działania, zawiera wyciągi z dwóch, a czasem nawet z wszystkich trzech gatunków.

W sklepach można spotkać wiele preparatów zawierających jeżówkę – tabletki, kapsułki, nalewki, krople, ekstrakty, herbaty czy maści. Wykorzystywane są zarówno górne części rośliny, jak i jej korzenie. Z tego wynika też różny stopień skuteczności różnych uzyskiwanych z niej preparatów. Najmocniejsze działanie wewnętrzne ma herbata ze świeżo zerwanej rośliny. Po ususzeniu ziela 3-krotnie spada zarówno stężenie olejków eterycznych, jak i glikozydów przeciwzapalnych, a więc działanie jeżówki w takiej formie będzie wyraźnie słabsze.

W celu ogólnej stymulacji układu odpornościowego, podczas przeziębienia, grypy, infekcji górnych dróg oddechowych, możesz zażywać jeżówkę 3 razy dziennie, aż poczujesz się lepiej. Jednak nie powinieneś jej stosować dłużej niż 10 dni. Nie bierz echinacei na pusty żołądek. Zamiast tego weź ją w trakcie przyjmowania posiłku lub popijając dużą szklanką wody.

Zobacz również: Które witaminy wzmacniają odporność? Gdzie je znaleźć?

Bibliografia:

[1] Susan S Percival: Use of echinacea in medicine. Biochemical Pharmacology Volume 60, Issue 2, 15 July 2000, Pages 155-158
https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S000629529900413X
[2] Manju Sharma et al: Induction of multiple pro-inflammatory cytokines by respiratory viruses and reversal by standardized Echinacea, a potent antiviral herbal extract. Antiviral Research. Volume 83, Issue 2, August 2009, Pages 165-170
https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0166354209003192
[3] James B. Hudson: Applications of the Phytomedicine Echinacea purpurea (Purple Coneflower) in Infectious Diseases. Natural Products for Medicine, Volume 2012.
https://www.hindawi.com/journals/bmri/2012/769896/
[4] Yu-Ling Tsai et al: Cytotoxic effects of Echinacea purpurea flower extracts and cichoric acid on human colon cancer cells through induction of apoptosis. Journal of Ethnopharmacology, Volume 143, Issue 3, 11 October 2012, Pages 914-919.
https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0378874112005570
[5] Amir Ghaemi et al: Echinacea purpurea polysaccharide reduces the latency rate in herpes simplex virus type-1 infections. Intervirology. 2009;52(1):29-34.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/19372701/
[6] Elaheh Jahania et al: Dietary supplementation of Echinacea purpurea powder improved performance, serum lipid profile, and yolk oxidative stability in laying hens. Journal of Applied Animal Research
https://www.tandfonline.com/doi/pdf/10.1080/09712119.2015.1091344

Podobne artykuły:

• Imbir – właściwości i zastosowanie w diecie na odporność
• Astaksantyna – co to jest, właściwości, działanie, zastosowanie
• Najlepsze naturalne źródła witaminy C
• Neem — właściwości, dawkowanie, przeciwwskazania
• Glutation – czym jest, działanie, jak zwiększyć poziom glutationu?