Biomechanika w treningu na siłowni

Biomechanika sportowa to dziedzina nauki, która zajmuje się doskonaleniem techniki sportowej i zwiększeniem efektywności treningu. Jej rolą jest też konstruowanie narzędzi i przyrządów treningowych, poprzez wykorzystanie zasad biomechaniki ogólnej. Jak wygląda jej praktyczne działanie? Jakie znaczenie ma biomechanika w treningu na siłowni?

Biomechanika w treningu

Biomechanika na siłowni jest wykorzystywana niemal na każdym kroku.

• Każdy ruch, każde podniesienie, czy przyciągnięcie ciężaru, odbywa się według pewnych zasad biomechaniki. To właśnie ona określa w jaki sposób wykonać dane ćwiczenie, aby przyniosło jak najwięcej korzyści.
• Wytworem tej nauki są, np. wszystkie maszyny treningowe, które zapewniają najlepszy bodziec w trakcie wykonywania ćwiczenia.

Biomechanika a kinematyka

Kinematyka, dynamika i statyka – to składowe, które budują mechanikę. Ta z kolei stanowi podstawę biomechaniki, nie tylko na siłowni.

• Głównym przedmiotem badań kinematyki jest zmiana pozycji ciała w przestrzeni, czyli opis jego ruchu. Każda aktywność fizyczna jest oparta o ciąg następujących po sobie ruchów. Tak więc biomechanika człowieka jest nieodłączną częścią sportu.
• Jak każda nauka, biomechanika posługuje się pewnymi specjalistycznymi terminami, zasadami i metodami badawczymi.

Przy określaniu pozycji ciała i poszczególnych jego segmentów, warto zaczerpnąć wiedzę z zakresu osi i płaszczyzn ciała, które są określane w tzw. ułożeniu anatomicznym człowieka.

Występują trzy umowne płaszczyzny, które przecinają się ze sobą w środku ciężkości ciała pod kątem prostym. Są nimi :

• płaszczyzna czołowa,
• płaszczyzna strzałkowa,
• płaszczyzna poprzeczna.

Oprócz powyższych płaszczyzn, występują również trzy osie określające ich przecięcia. To kolejno:

• oś pionowa (przecięcie płaszczyzn strzałkowych i czołowych),
• oś strzałkowa (przecięcie płaszczyzn strzałkowych i poprzecznych),
• oś poprzeczna (przecięcie płaszczyzn czołowych i poprzecznych).

Łańcuchy kinematyczne

Łańcuch kinematyczny jest kompleksowym układem ruchowym opartym o kombinację kilku kolejno rozmieszczonych stawów. Łańcuchy kinematyczne dzieli się na zamknięte i otwarte.

• Pierwszy z nich charakteryzuje się ustabilizowaniem dystalnego segmentu, bądź zastosowaniem dużego oporu znacznie utrudniającego, a nawet uniemożliwiającego dany wielostawowy ruch. Przykładowymi ćwiczeniami zamkniętego łańcucha kinematycznego są:
  • martwy ciąg,
  • przysiady,
  • pompki,
  • podciąganie na drążku.
• Łańcuch kinematyczny otwarty oparty jest o swobodę ruchu w przestrzeni dalszego segmentu ciała. Ruch jest bardziej swobodny i może odbyć się z większą prędkością, lecz kosztem stabilności. Przykładowymi ćwiczeniami są:
  • wznosy hantli bokiem w górę,
  • wyprosty przedramienia z hantlą stojąc,
  • ugięcia przedramion z hantlami stojąc.

Do bezpieczniejszych zaliczane są łańcuchy kinematyczne zamknięte, ponieważ zwiększają siły kompresyjne kosztem sił ścinających w stawach.

Siła, moc i szybkość w biomechanice

Biomechanika ruchu jest oparta o mechanikę. Kolejną składową mechaniki jest dynamika, która określa siły przyczyniające się do powstania ruchu. Jest ona oparta o 3 zasady dynamiki sformułowane przez Isaaca Newtona.

• W sporcie największe zastosowanie ma druga zasada dynamiki Newtona, która nawiązuje do szybkości oraz siły. Mówi ona, iż siła jest równa iloczynowi masy i przyspieszenia. Tak więc zwiększenie prędkości wymaga większego nakładu siły.
• Przenosząc powyższą relację na treningi oporowe można zauważyć, że trenując siłowo następuje pozytywny wpływ na wzrost prędkości.
• Nawiązując do składowych, jakimi są siła i szybkość, bez problemu można wyznaczyć moc, ponieważ jest ona iloczynem obydwu wartości. Na podstawie licznych badań określono, że największa moc jest wyzwalana przy 1/3 maksymalnej prędkości skurczu mięśnia.

Dźwignie w biomechanice

Ciało ludzkie jest jednym wielkim zespołem dźwigni.

• Określoną aktywność można wykonać dzięki pracy mięśni, które przyczepiają cię w pewnej odległości od stawów.
• Im ta odległość jest większa, tym większą dźwignię tworzy.

Wielkość włożonej pracy i energii podczas ruchu wzrasta wraz ze wzrostem długości dźwigni.

Grupy funkcjonalne i prawo wzajemnego hamowania

Grupami funkcjonalnymi określa się podział partii mięśniowych w zależności od ich udziału w poszczególnych ruchach. Występują trzy kategorie grup funkcyjnych:

1. Mięśnie agonistyczne.
2. Mięśnie antagonistyczne.
3. Mięśnie synergistyczne.

Prawo wzajemnego hamowania jest prawem występującym w biomechanice. Określa stosunek agonistów do antagonistów. Prawo to definiuje, iż napięcie mięśni agonistycznych powoduje rozluźnienie mięśni antagonistycznych.

Biomechanika w treningu na siłowni

Okazuje się, że ułożenie planu treningowego na siłownię nie jest wcale takie łatwe, jak się wydaje. Sam trening – by był efektywny – musi być też odpowiednio przemyślany i zbudowany. Biomechanika człowieka jest dyscypliną, dzięki której łatwiejsze i szybsze staje się osiągnięcie celów treningowych. To właśnie ona określa w jaki sposób ćwiczyć, aby najszybciej osiągnąć określone rezultaty. Podczas projektowania treningów i wykonywania ćwiczeń, warto na nie spojrzeć z biomechanicznego punktu widzenia.

Podobne artykuły:

• Rozgrzewka przed treningiem na siłowni
• Ćwiczenia na wzmocnienie mięśni kręgosłupa na siłowni a trening siłowy
• 10 wskazówek jak ćwiczyć triceps
• Trening techniczny – technika ćwiczeń na siłowni
• Włókna mięśniowe a trening na siłowni